Stateczniki elektroniczne to nowy, alternatywny sposób sterowania źródłami światła fluorescencyjnego. AGA LIGHT poleca je szczególnie ze względu na korzyści wynikające z ich użytkowania, pozwalają one bowiem na zaoszczędzenie do 30% energii i przedłużenie do 60% życia lamp.
Nie chcemy oferować naszym klientom tylko opraw oświetleniowych, chcemy dostarczać również wymierne korzyści z ich zastosowania. Jest to odważny krok, ponieważ cena markowych elektronicznych układów zapłonowych jest wciąż dużo wyższa niż układów konwencjonalnych. Priorytetowym zadaniem dla nas było uzbrojenie naszych opraw w stateczniki elektroniczne z „ciepłym startem” najlepszych światowych producentów. Klienci bardzo wysoko oceniają jakość naszych opraw, tak więc fakt znalezienia w nich wysokiej klasy stateczników elektronicznych powinien zrównoważyć wyższe koszty produkcji zwiększeniem wolumenu sprzedaży – wyjaśnia dyrektor handlowy Aga Light SA Rafał Wesołowski.
Dłuższy czas życia lamp do 60% i redukcja kosztów energii elektrycznej do 30% osiąga się poprzez:

Stateczniki elektroniczne przeznaczone są do konkretnego typu lamp fluorescencyjnych. Dzięki temu odbywa się perfekcyjna kontrola prądu przepływającego przez lampę, co nie ma miejsca w przypadku stateczników elektromagnetycznyh. Dodatkowym atutem jest kontrola stabilności emitowanego strumienia świetlnego w warunkach, przy których dochodzi do wahań napięcia w sieci elektrycznej (fabryki, linie produkcyjne, dryft napięcia spowodowany przeciążeniami linii elektrycznych). W przypadku stateczników elektromagnetycznych doszłoby do zmian strumienia świetlnego, powstałby efekt przygasania źródła światła.

Stateczniki elektroniczne cały czas kontrolują stan lamp. W przypadku jakiegokolwiek zagrożenia wynikającego z uszkodzenia źródeł światła, następuje jego natychmiastowe wyłączenie. Podczas pracy lampy fluorescencyjne zużywają się, co objawia się pogorszoną emisją strumienia świetlnego. Stateczniki elektroniczne posiadają wbudowany system zapobiegający procesowi starzenia się źródła światła. Gwarantują emisję strumienia świetlnego na średnim poziomie 90% przez większość czasu życia świetlówki, a nie 70%, jak w przypadku zastosowania stateczników konwencjonalnych (rys. 1.).

Rys. 1. Wpływ procesów starzenia na strumień świetlny
Dodatkowo okazuje się, że ta sama świetlówka ma różną trwałość w zależności od zastosowanego statecznika. W przypadku świetlówki na stateczniku elektronicznym z podgrzewanymi katodami trwałość średnia lampy wynosi 20.000 h, w przypadku zastosowania statecznika elektromagnetycznego trwałość źródła spada do 15.000 h. Zyskujemy do 33% dłuższy czas działania lampy fluorescencyjnej.

Stateczniki elektromagnetyczne stosowane w lampach fluorescencyjnych zasilają źródło światła bezpośrednio z linii energetycznej. W następstwie tego przepływa przez lampę prąd przemienny o częstotliwości 50 Hz. Powoduje on migotanie światła lampy, co ma bezpośredni wpływ na samopoczucie człowieka. Przebywanie przez dłuższy czas przy takim oświetleniu powoduje szybsze zmęczenie, gorsze samopoczucie, senność i spadek efektywności pracy. Dodatkowo stanowi to problem w przemyśle. Oświetlenie części wirujących z tą samą częstotliwością, co pulsujący strumień lampy, stwarza złudzenie, że część ta jest nieruchoma, co może spowodować poważne wypadki. W przypadku stateczników elektronicznych problem ten został wyeliminowany poprzez zastosowanie częstotliwości pracy powyżej 42 kHz. Marek Wyleżyński, projektant oświetleniowy obecny od lat w branży oświetleniowej, uważa, że stosując oprawy z EVG elimiujemy efekt migotania świetlówek, co znacznie poprawia komfort widzenia podczas pracy.

Rys. 2. Trwałość świetlówki w zależności od typu statecznika

Na redukcję poboru energii mają wpływ dwa czynniki. Niższe zużycie energii przez samo źródło, ponieważ częstotliwość pracy statecznika, a tym samym częstotliwość prądu lampy jest znaczącym czynnikiem wpływającym nie tylko na bezpieczeństwo pracy, ale także na wielkość strumienia świetlnego emitowanego przez źródło światła. Udowodniono, że wraz ze wzrostem częstotliwości prądu lampy zasilanego przez statecznik elektroniczny wzrasta wydajność strumienia świetlnego do 10%. Dlatego też stateczniki elektroniczne stosowane w oprawach Aga Light pracują na częstotliwości powyżej 42 kHz. Wniosek z tego, że aby strumień świetlny emitowany przez lampy fluorescencyjne był na podobnym poziomie dla systemów elektromagnetycznych i elektronicznych, moc znamionowa lampy zasilanej przez stateczniki elektroniczne jest obniżona zgodnie z tabelą nr 1 kolumna HF. Drugim czynnikiem jest niższy pobór mocy potrzebnej do prawidłowego działania samego statecznika elektronicznego. W porównaniu z poborem energii elektrycznej przez statecznik elektromagnetyczny, uzyskujemy do 20% oszczędności (porównanie klasy statecznika elektronicznego klasy A2 do statecznika elektromagnetycznego klasy C).

Sposób zapłonu lamp fluorescencyjnych (statecznik elektroniczny – ciepły start, statecznik elektroniczny – zimny start, statecznik magnetyczny) ma decydujący wpływ na trwałość źródeł światła. Na rysunku 3 przedstawiono trzy typy stateczników, każdy z innym rodzajem zapłonu.

Rys. 3. Wpływ częstości zapłonu na czas życia świetlówki
Dokonując zapłonu świetlówki za pomocą statecznika elektronicznego z ciepłym startem w przypadku częstych załączeń lampy, trwałość źródła światła zostaje wydłużona od 20 do 300% w porównaniu z osprzętem elektromagnetycznym. Dlatego też stateczniki elektroniczne z ciepłym startem są przeznaczone do współpracy z detektorami ruchu (bez zmniejszenia trwałości źródeł światła). Dzięki czemu możemy zaoszczędzić dodatkowo nawet 30% na kosztach energii elektrycznej w zależności od aplikacji.
Zdaniem ekspertów:
Robert Szulc, kierownik kontraktu w firmie ELEKTROMONT:
- Jako duża firma dbająca o swój wizerunek chętnie instalujemy dobrej jakości oprawy, z elektroniką, głównie ze względu na ich łatwiejszy montaż (mniejsza waga), ale również w trosce o naszą reputację. Oczywiście w dalszej perspektywie przekłada się to na zadowolenie klientów, zmniejszoną ilość reklamacji, a w konsekwencji na liczbę zleceń.
Piotr Matyas, właściciel firmy projektowo-handlowej CANDORIS:
- Zastosowanie w oprawach oświetleniowych stateczników EVG to ogromne korzyści dla użytkowników. Przede wszystkim są to korzyści ekonomiczne i ekologiczne związane ze zwiększoną trwałością źródeł światła, zmniejszonymi stratami cieplnymi, a co za tym idzie, mniejszym zużyciem energii oraz zwiększoną sprawnością świetlną świetlówek zasilanych przez EVG.
Rafał Kłopocki, kierownik produktu, Aga Light:
- Użytkownicy opraw wyposażonych w stateczniki elektroniczne odczuwają znacznie mniejsze znużenie podczas przebywania w pomieszczeniach oświetlonych takimi oprawami. Wprawdzie jest to odczucie subiektywne, niemniej jednak klienci, którzy kiedykolwiek zdecydowali się na zmianę opraw konwencjonalnych na oprawy oświetleniowe wyposażone w stateczniki elektroniczne, nigdy nie chcieli powrócić do starych rozwiązań.
Opracowanie na podstawie artykułu Pana Wojciecha Kapturkiewicza z firmy Philips Lighting Poland SA.